KADOOTJES KIEZEN

We willen graag kado's geven met een hoge wow-factor, maar de ontvanger is daar niet altijd zo blij mee als wij zelf.

Waar maak je iemand blij mee? 

Bij het kiezen van kadootjes is het handig als je goed kunt inschatten waarmee je de ander blij maakt. Het slechte nieuws is dat de meeste mensen hier niet veel van kunnen. Ze zijn slecht in het lezen van de gedachten van anderen en rederen teveel vanuit zichzelf; ze weten zelfs van hun eigen partner vaak niet waar die van houdt; ze nemen ten onrechte aan dat anderen hun meningen en voorkeuren delen; en ze overschatten de mate waarin hun goede bedoelingen voor anderen waarneembaar zijn.

Dat belooft niet veel goeds als het gaat om de keus van kadootjes bij bruiloften, verjaardagen, kerst en Sinterklaas. Als ontvangers van goedbedoelde geschenken weten we allemaal hoe je in je maag kunt zitten met lelijke ornamenten die altijd weer tevoorschijn moeten komen als de gever op bezoek komt, doorgeef-kado’s, en wat je eigenlijk bedoelt met “Goh wat apart!” na het uitpakken van een cadeau.

Wow-factor

Nu is het fijne van kado’s dat mensen verlanglijstjes hebben. Anders dan in de meeste situaties kunnen mensen heel expliciet aangeven wat ze willen, dus hoeven de welbekende menselijke gebreken niet in de weg te staan. Maar... die verlanglijstjes worden nu juist vaak genegeerd. Gevers vinden het onpersoonlijk. Ze zijn bang dat het wordt opgevat als een teken dat ze zelf niets leuks konden bedenken; dat ze de ontvanger niet goed genoeg kennen of geen zin hadden om erover na te denken. Een zelfbedacht kado kost meer tijd en aandacht. En het gaat immers om het gebaar!

Daar komt bij dat gevers een sterke voorkeur blijken te hebben voor kado's die een duidelijk enthousiaste, blij verraste reactie oproepen bij de ontvanger op het moment van uitpakken: kado's met een hoge wow-factor. Als je iemand iets van het verlanglijstje geeft is dat uiteraard niet zo verrassend. Deze voorkeur is vooral sterk wanneer gevers weten dat ze erbij zullen zijn op het moment van uitpakken. Zijn ze er niet bij, dan wordt die voorkeur voor zwakker. Het is dus eigenlijk een beetje egoïstisch.

Geld geven

Inderdaad blijkt uit een serie onderzoeken dat ontvangers niet per se blijer zijn met dat soort originele kado's. De onderzoekers vroegen mensen om terug te denken aan een bruiloft of verjaardag waarvoor ze zelf een kado hadden bedacht of juist het verlanglijstje hadden gevolgd. Als gever bleken mensen de indruk te hebben dat hun zelfbedachte geschenken werden gezien als meer attent en persoonlijk dan kado’s uit het lijstje. Maar wanneer aan ontvangers werd gevraagd om terug te denken aan hun kado’s, bleek juist het omgekeerde: kado’s uit het lijstje werden hoger gewaardeerd en gezien als meer persoonlijk. De enige uitzondering daarop was als ze ongevraagd geld kregen; dat werd altijd gewaardeerd, terwijl gevers dat juist zien als het meest onpersoonlijke kado dat er bestaat.

Deze resultaten illustreren wel heel mooi de hardnekkigheid van onze menselijke gebreken. We hebben allemaal de ervaring van het krijgen van zelfbedachte kado’s waarvan we denken “wat moet ik daar nu mee?” We weten ook dat we dat niet eerlijk zeggen tegen de gever. En toch komen we omgekeerd niet op het idee dat ook ónze zelfbedachte geschenken dit lot ondergaan. Het voelt anders, want we hebben er zo ijverig over nagedacht en we bedoelen het zo goed. We zien niet dat dat ook geldt voor die anderen die ons met hún meest liefdevol bedoelde bedenksels opzadelen.

De conclusie is simpel: hou je aan het lijstje. Bij twijfel: denk goed na over de laatste keer dat jij een kado kreeg waar je niet om had gevraagd. Voor de ontvangers hebben de onderzoekers ook een tip: vraag maar één kado. Gevers vatten dat op als een teken dat ze niet zelf iets anders moeten verzinnen.